هیئت باستان شناسی ایران و ایتالیا در سومین فصل کاوش مشترک خود، بنایی مربوط به دوره هخامنشی را در نزدیکی تخت جمشید کشف کرده‌اند که به گفته باستان شناسان، احتمالا در دوره کوروش ساخته شده است.

به گزارش خبرگزاری میراث فرهنگی، علیرضا عسگری چاوردی، سرپرست ایرانی هیئت کاوش در "تل آجری" گفت: "طی کاوش‌های باستان شناسی هیئت مشترک ایرانی- ایتالیایی در حریم تخت جمشید، در شهر پارسه بنایی شگفت انگیز متعلق به روزگار نخستین هخامنشیان در فارس کشف شد. ابعاد این بنا حداقل 33 در 33 متر است و هزاران آجر لعابدار در ساخت آن بکار گرفته شده است."

آقای چاوردی همچنین گفت: "کشف بنایی با این عظمت، حجم و تعداد آجرهای لعابدار در منطقه فارس برای نخستین بار انجام می شود."

سرپرست هیئت کاوش با اشاره به اهمیت آجرهای لعابدار کشف شده گفت: "آجرهای لعابدار بکار رفته در این بنا مزین به ترکیبی از نقوش اسطوره های ایران و بین النهرین باستان است. تا آن حدود که حتی قالب های بکار رفته در تزئین نقش حیوانات با قالب نقش اسطوره های دروازه ایشتار در بابل بین النهرین یکسان است."

باستان شناسان معتقدند که پس از فتح بابل، احتمالا کوروش به کاهنان بابلی اجازه داده تا در منطقه فارس یعنی در خاستگاه ایدئولوژیک قدرت هخامنشیان، بنایی بسازند و این بنا را هنرمندان بابلی با همان نقش‌ها و موتیف‌های مذهبی اسطوره‌ای ساخته‌اند.

برنامه مطالعات میدانی این فصل در شهر پارسه از اول مهرماه آغاز شده و در آبان ماه به پایان خواهد رسید.

سرپرست ایرانی مطالعات شهر پارسه علیرضا عسکری چاوردی از دانشگاه شیراز و سرپرست ایتالیایی برنامه پی یر فرانچسکو کالیری از دانشگاه بولونیا هستند.

محوطه باستانی تخت جمشید از نخستین مکان‌های تاریخی ایران است که در سال 1979 در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.

تواناییهای مغز انشیتین هنوز هم باعث شگفتی دانشمندان است

دانشمندان از بررسی عکس‌های منتشر نشده مغز انشتین متوجه یکی دیگر از تفاوت‌های مغز او با سایرین شده‌اند. این تصاویر نشان می‌دهد که بخشی از مغز به نام جسم پینه‌ای (کورپوس کالوزوم) در انشتین بسیار بزرگتر از افراد عادی بوده است.

با گذشت بیش از نیم قرن از درگذشت آلبرت اینشتین (1955-1879)، هنوز هوش شگفت انگیز او و تفاوتهای مغز او با دیگران توجه دانشمندان و عموم مردم را به خود جلب می کند هر چند مغز او از نظر اندازه فرقی با مغز دیگران ندارد و 1230گرم است.

تقریبا بلافاصله بعد از فوت انشتین، تامس هاروی، آسیب شناس بیمارستان پرینستون که انشتین در آنجا درگذشت، برای کالبد شکافی فرا خوانده شد. او در جریان کار مغز انشتین را از جمجمه خارج کرد ولی در پایان کار آن را به داخل جمجمه بازنگرداند، چون به گفته خودش تصور می‌کرد قرار است روی آن تحقیقات علمی انجام شود.

تامس هاروی مغز را برش داد و از آن عکس گرفت. در آن زمان خبرنگاران متوجه شدند که برای این کار مجوز قانونی وجود نداشته، اما هاروی مدعی بود که توانسته هانس آلبرت پسر انشتین را به این کار راضی کند با این انگیزه که نتایج تحقیقات و بررسی ها در خدمت پیشرفت علم قرار گیرد؛ هر چند دیگر اعضای خانواده انشتین این موضوع را انکار کردند.

نیمکره چپ مغز انشتین: جسم پینه‌ای مغز او بزرگتر از دیگران است

هاروی حاضر نشد مغز انشتین را در اختیار بیمارستان پریسنون یا کس دیگری قرار دهد و در نتیجه اخراج شد. چشم‌پزشک انشتین هم چشمهای او را از جمجمه جدا کرد و اکنون چشمها مالک خصوصی دارند و گهگاه شایعه حراج آنها به گوش می رسد.

هاروی چون تخصص کافی نداشت به یافته مشخصی در مورد تفاوت مغر انشتین با دیگران نرسید. او قطعات کوچکی از مغز را در اختیار عصب شناسان معروف قرار داد، اما به مدت چهار دهه 240 قطعه مغز انشتین را در محفظه های شیشه ای در زیر زمین خانه اش نگهداری کرد و در کنترل خود نگهداشت تا اینکه برشهای مغز در سال 1996 در اختیار دکتر الیوت کراوس در آزمایشگاه دانشگاه پرینستون قرار گرفتند و از آن زمان تا کنون برخی تفاوتهای مغز انشتین با دیگران شناسایی شده است.

سال گذشته نتیجه کلیک تحقیق مفصلی بر روی چهارده عکس منتشر نشده از مغز انشتین که از "زوایای غیر متعارف" گرفته شده بودند منتشر شد و اکنون نیز نتیجه کلیک تحقیق دانشمندان دانشگاه چین شرقی در شانگهای و دانشگاه ایالتی فلوریدا در آمریکا در نشریه "مغز" منتشر شده است.

تفاوتهای مغز انشتین با دیگران

    بزرگی قشر مغز در جلوی پیشانی (پری فرونتال) که به مهارتهای شناختی مربوط است
    بزرگی قشر کناری (پریتال) که به تواناییهای ریاضی و تجسم فضایی ارتباط دارد
    ترکم زیاد نورونها (سلولهای عصبی) در لُب پیشانی راست
    تعداد زیاد سلولهای نگهدارنده نورونها (گلیال)
    تفاوت ظاهری شکل مغز در اطراف قشرهای حسی و حرکتی

در این تحقیق دو عکس از نیمکره های راست و چپ مغز انشتین بررسی شد که در آنها جسم پینه‌ای (کورپوس کالوزوم) با دقت و وضوح دیده می‌شد.

جسم پینه‌ای بزرگترین دسته رشته‌های عصبی است که دو نیمکره مغز را بهم وصل می کند؛ در واقع مهمترین راهی است که اطلاعات بین دو نیمکره مغز مبادله می‌شوند.

محققان این قسمت از مغز انشتین را با fMRI بررسی و آن را با مغز پانزده مرد 70 تا 80 ساله راست دست (انشتین راست دست بود و در 76 سالگی درگذشت) و 52 مرد 24 تا 30 ساله مقایسه کردند (پربارترین سال در زندگی انشتین 26 سالگی بود).

این مقایسه نشان داد که جسم پینه‌ای در مغز انشتین در بسیاری از مناطق بزرگتر از مغز سالمندان و در بعضی مناطق بزرگتر از مغز جوانان مورد مقایسه بود.

نویسندگان این مقاله اذعان کرده‌اند این بررسی محدودیتهایی داشته، اما در پایان نتیجه گرفتند که اگر چه نمی توان هوش را با اندازه بخشی از قشر مغز توضیح داد، اما توانایی شناختی غیر عادی مغز انشتین، فقط به ساختار آناتومیک یا سلولی مغز او مربوط نبوده بلکه به ارتباط بیش از حدی هم که بین دو نیمکره مغز او وجود داشته ربط داشته است.

 پرندگان کوچک در زمستان برای این‌که از گرسنگی تلف نشوند باید چربی ذخیره کنند؛ از طرفی هم نباید آن‌قدر سنگین شوند که به راحتی در چنگال شکارچیان گرفتار آیند. این جانوران برای حل این مشکل استراتژی هوشمندانه‌ای دارند.

"کِرم را پرنده سحرخیز پیدا می‌کند". این ضرب‌المثلی است آلمانی معادل "سحرخیز باش تا کامروا باشی". پژوهشگران بریتانیایی به این نتیجه رسیده‌اند که پرندگان کوچک در دنیای واقعی اما طعمه صبحگاهی را در روزهای زمستانی بلافاصله نمی‌خورند.

به اعتقاد پژوهشگران دانشگاه آکسفورد که نتایج تحقیق‌شان را در نشریه "Biology Letters" منتشر کرده‌اند، پرندگان کوچک از جمله گنجشک، در زمستان با وجود این‌که صبح زود به دنبال غذا می‌روند، اما یافته‌ها را تازه در ساعات عصرگاهی می‌خورند؛ دلیل احتمالی: پرنده شکم‌پر سنگین‌تر است و ساده‌تر به دام شکارچیان می‌افتد.

از سوی دیگر پرندگان کوچک در زمستان با مشکل سرما و کمبود مواد غذایی روبه‌رو هستند. این پرندگان تنها در یک شب طولانی و سرد ممکن است تا 10 درصد وزن خود را از دست بدهند. به همین دلیل مجبورند چربی جمع کنند، اما نباید از پرندگان شکارچی مانند باز‌ها هم غافل شوند.

الگوی جست‌وجوی غذا

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که پرندگان کوچک اگر احساس امنیت نکنند، وعده‌های غذایی خود را به ساعات پایانی روز موکول می‌کنند. محققان بریتانیایی در مناطق جنگلی اطراف آکسفورد رفتار 2000 پرنده کوچک از انواع مختلف را با کمک دستگاه‌های مخابراتی زیر نظر گرفته‌اند. دانشمندان همزمان در ساعات صبحگاهی و عصرگاهی در مکان‌های مختلف غذا گذاشتند و بررسی کردند چه زمانی پرندگان غذاها را می‌یابند و پس از یافتن چه واکنشی از خود نشان می‌دهند.

به گفته پژوهشگران بریتانیایی، الگوی جست‌وجوی غذای پرندگان کوچک در ساعات مختلف روزهای زمستانی متفاوت است

یکی از محققان می‌گوید: «نتایج نشان دادند که پرندگان صبح‌ها و بعدازظهرها الگوهای جست‌وجوی غذایی بسیار متفاوتی دارند. بعدازظهرها منابع غذایی بسیار کمی کشف می‌شوند. پرندگان در مقابل همه غذاهایی که صبح‌ها مخفی کرده بودیم را به سرعت یافتند».

این یافته‌ها، به باور پژوهشگران، درستی نظریه "پرنده سحرخیز" را تأیید می‌کند؛ پرنده‌ای که صبح‌ها به دنبال غذا می‌رود، اما خوردن آن را به ساعت‌های پایانی روز – عموما دو ساعت پیش از غروب آفتاب – موکول می‌کند. این استراتژی بخت فرار از چنگ شکارچیان را افزایش و خطر مرگ در اثر گرسنگی را کاهش می‌دهد.

من چیستم ؟

من چیستم

افسانه ای خموش در‌ آغوش صد فریب

گرد فریب خورده ای از عشوه نسیم

خشمی که خفته در پس هر درد خنده ای

رازی نهفته در دل شب های جنگلی

.

من چیستم ؟

فریادهای خشم به زنجیر بسته ای …

بهت نگاه خاطره آمیز یک جنون

زهری چکیده از بن دندان صد امید

دشنام پست قحبه ی بدکار روزگار

.

من چیستم ؟

بر جا ز کاروان سبک بار آرزو

خاکستری به راه

گم کرده مرغ دربه دری راه آشیان

اندر شب سیاه

.

من چیستم ؟

یک لکه ای زننگ به دامان زندگی

و زننگ زندگانی آلوده دامنی

یک ضحبه ی شکسته به حلقوم بی کسی

راز نگفته ای و سرود نخوانده ای

.

من چیستم ؟

…

…

.

من چیستم ؟

لبخند پر ملامت پاییزی غروب

در جستجوی شب

یک شبنم فتاده به چنگ شب حیات

گمنام و بی نشان

در آرزوی سرزدن آفتاب مرگ

دکتر شریعتی

دریاچه «جادویی» که پرندگان را سنگ می‌کند

دانته، شاعر معروف ایتالیایی در قرون وسطی، در یکی از آثار خود رودخانه‌ای را تصویر می‌کند که به باتلاقی مرگبار بدل شده و وضعیت آن تجسم طبقه پنجم جهنم بر روی کره زمین است.

نشریه «نیو ساینتیست» با تشریح وضعیت و شرایط دریاچه‌ای به نام «ناترون» واقع در شمال کشور تانزانیا در آفریقا می‌نویسد که این حوزه آبی با تجسم دانته شباهت بسیار زیادی دارد.

این دریاچه «جادویی» پرندگان را به مجسمه و سنگ تبدیل می‌کند.
 
درجه حرارت آب این دریاچه در برخی فصول به حدود 60 درجه سانتی‌گراد می‌رسد و میزان غلظت مواد قلیایی آن حدود 10 پ‌هاش است. در یک چنین شرایط دشواری فقط آبزیان بسیار سخت‌جانی مثل تنها یک نوع ماهی می‌توانند به زندگی ادامه دهند.

نام این دریاچه یعنی «ناترون» از یک ماده شیمیایی طبیعی گرفته شده که ترکیبی است از کربنات سدیم و بی‌کربنات سدیم. این مواد که باقی‌مانده خاکسترهای آتش‌فشانی منطقه هستند به مرور و با آب رودخانه‌های منطقه به این دریاچه منتقل و در آن انباشته شده‌اند.
 
تحت تاثیر درجه حرارت بالا و ترکیب غلیظ مواد قلیایی این دریاچه هر جانوری که در آب آن فرو برود میمیرد و به مجسمه‌ای آهکی بدل می‌شود.
 
به گزارش نشریه علمی «نیو ساینتیست»، عکاس‌ـ‌خبرنگاری به نام نیک براندت که سال‌ها در آفریقا عکاسی کرده و در ضمن ویدئوی ترانه‌ای از مایکل جکسون به نام «ترانه زمین» را نیز کارگردانی کرده است پس از کشف پیکر تعدادی از پرندگان که در ساحل این دریاچه به مجسمه آهکی بدل شده‌اند یک پروژه عکاسی را در این زمینه شروع کرد.
 
نیک براندت می‌گوید: «وقتی که این پیکرهای بی‌جان و مجسمه‌وار را دیدم سخت به عکاسی از آنها علاقه‌مند شدم. هنوز مشخص نیست که این جانوران چه طور مرده‌اند، ولی به نظر می‌رسد که سطح به شدت تابان و نورانی این دریاچه آنها را فریب داده و درست به همان شکلی که گاهی پرندگان شیشه ساختمان‌ها را تشخیص نمی‌دهند به سطح دریاچه اصابت کرده و همان جا مرده‌اند.»
 
در دورانی که جزایر کوچک نمک در گوشه و کنار این دریاچه تشکیل می‌شوند برخی از گونه‌های پرندگان مثل مرغ غواص روی سطح آن آشیانه می‌کنند که بسیار خطرناک است و تعداد زیادی از آنها به خاطر غوطه‌ور شدن در مواد قلیایی دریاچه به مجسمه‌های آهکی بدل می‌شوند.
 
در عکس‌های نیک براندت، علاوه بر چند مرغ غواص می‌توان پیکر خشک‌شده چند عقاب و کبوتر را نیز دید که در نوع خود عجیب‌ترین شمایی است که می‌توان از این پرندگان تصور کرد.

مجموعه جدید عکس‌های نیک براندت از گونه‌های جانوری شرق آفریقا که تصویر پرندگان خشک‌شده این دریاچه را نیز شامل می‌شود اخیرا توسط موسسه انتشاراتی «ایبرامز» منتشر شده است.

عکس‌های این مجموعه نتیجه کار وی در فاصله سال‌های 2010 تا 2012 است و در کتاب جدیدی از عکس‌های او با عنوان «در پهنای سرزمینی ویران» منتشر شده‌اند.

کارشناسان حیات وحش معتقدند که جانورانی که پیکر آنها توسط آب به‌شدت قلیایی این دریاچه به مجسمه آهکی بدل شده است به احتمال زیاد بر اثر حادثه یا مرگ طبیعی مرده‌اند.

پادشاهی با یک چشم و یک پا!

پادشاهی بود که فقط یک چشم و یک پا داشت. پادشاه به تمام نقاشان قلمرو خود دستور داد تا یک پرتره زیبا از او نقاشی کنند. اما هیچکدام نتوانستند؛ آنان چگونه می‌توانستند با وجود نقص در یک چشم و یک پای پادشاه، نقاشی زیبایی از او بکشند؟

سرانجام یکی از نقاشان گفت که می‌تواند این کار را انجام دهد و یک تصویر کلاسیک از پادشاه نقاشی کرد. نقاشی او فوق‌العاده بود و همه را غافلگیر کرد. او شاه را در حالتی نقاشی کرد که یک شکار را مورد هدف قرار داده بود؛ نشانه‌گیری با یک چشم بسته و یک پای خم شده.

چرا ما نتوانیم از دیگران چنین تصاویری نقاشی کنیم؛ پنهان کردن نقاط ضعف و برجسته ساختن نقاط قوت آنان.

کاشفان «ذره خدا» برنده جایزه نوبل فیزیک سال 2013 شدند

«پیتر هیگز» از بریتانیا (سمت راست) و «فرانسوا آنگلر» از بلژیک برنده جایزه نوبل فیزیک 2013 شدند.

جایزه نوبل فیزیک سال 2013 روز سه شنبه،16 مهر، به دو دانشمند بریتانیایی و بلژیکی تعلق گرفت که در زمینه کشف ذره‌ای کوچکتر از اتم که به نام «ذره خدا» معروف شده است، نقش اصلی را داشته‌اند.

به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، آکادمی سلطنتی علوم سوئد روز سه‌شنبه جایزه نوبل فیزیک را به «فرانسوا آنگلر» از بلژیک و «پیتر هیگز» از بریتانیا اهدا کرد.

این دو دانشمند در سال 1964 در آزمایشگاه خود در ژنو سوئیس از لحاظ نظری به این نتیجه رسیدند که ذره‌ای به نام «بوزون هیگز» وجود دارد که باعث وجود جرم در ماده می‌شود.

تصمیم برای اعطای نوبل فیزیک به این دو فیزیکدان در همان روز سه‌شنبه و به اتفاق آرا توسط آکادمی سلطنتی علوم سوئد گرفته شده است. «فرانسوا آنگلر» استاد در دانشگاه آزاد بروکسل و «پیتر هیگز» پروفسور در دانشگاه ادینبورگ است.

پیتر هیگز به هنگام دریافت این جایزه گفت: «امیدوارم این قدردانی که از علوم پایه شده است آگاهی عمومی نسبت به اهمیت پژوهش‌هایی که سود مستقیم آنها هنوز مشخص نیست را افزایش دهد.»

به گفته آنان، «ذره خدا» را باید مانند شیره چسبناکی فرض کرد که باعث می‌شود دیگر مواد سازنده جهان هستی به هم چسبیده و حرکت‌شان کندتر شده و تشکیل اتم بدهند.

آنها پیش‌بینی کردند که این ذرهِ حامل نیرو، بخشی از میدان انرژی نامرئی موجود در کائنات مرئی را تشکیل می‌دهد.

دانشمندان سرانجام در ژوئیه 2012 وجود «ذره خدا» را تایید کردند و هم‌اینک «فرانسوا آنگلر» و «پیتر هیگز» به خاطر این کشف جایزه نوبل دریافت کرده‌اند.

دلیل اطلاق نام «ذره خدا» به ذرات یاد شده این است که طبق فرضیه‌های فعلی فیزیک فضایی، تمام اجرام آسمانی از به هم پیوستن این ذرات شکل گرفته و به نوعی باید آن را آغازگر یا عامل اصلی در پیدایش عالم هستی دانست.

نقش این ذرات در فرضیه‌های موسوم به «مدل‌های استاندارد فیزیک» بسیار کلیدی است چون دلیل شکل‌گیری تمام ساختارهای ساده و پیچیده و به وجود آمدن مواد و اجرام را توضیح می‌دهد.

تایید وجود این ذره که در پژوهشگاه اروپایی «سِرن» صورت گرفت نیازمند تلاش تیم‌هایی متشکل از هزاران دانشمند و تحقیق بر روی حجم بسیار زیادی از داده‌های مربوط به پروتون‌هایی بود که در دستگاه عظیم شتاب‌دهنده سرن به هم برخورد داده شده‌اند.

این شتاب‌دهنده که انرژی‌های مربوط به یک تریلیونیم تا دو تریلیونیم ثانیه پس از انفجار اولیه بزرگ جهان هستی را شبیه‌سازی می‌کند در مرز سوئیس و فرانسه قرار دارد و برای ساخت آن 10 میلیارد دلار هزینه شده‌است.

نوبل فیزیک سال گذشته به دو دانشمند رشته نورشناسی کوانتومی به نام‌های «سرژ هاروش» و «دیوید واینلند» رسید که نفر اول اهل فرانسه و دانشمند دوم از آمریکا بود.

آنها موفق شده‌بودند با استفاده از ذرات نوری مشخصات مواد را اندازه‌گیری کرده و در عین حال ویژگی‌های ذرات کوچکتر از اتم را دست‌نخورده باقی بگذارند.

کمیته نوبل از سال 1901 تاکنون 106 جایزه نوبل فیزیک اهدا کرده که جوان‌ترین دریافت‌کننده این جایزه «لورنس برگ» است که در سال 1915 و در سن بیست‌وپنج‌سالگی موفق به دریافت نوبل فیزیک شد.